Waar de decembermaand voor ons mensen een feestmaand is, is dit voor veel dieren de meest ellendige maand van het jaar: er wordt vuurwerk afgestoken. En hoewel het afsteken van vuurwerk officieel slechts één dag is toegestaan, klinken de eerste knallen vaak al vroeg in december.

Hoe zorg je ervoor dat jouw dieren rustiger worden? Wat doe je bij honden, katten, paarden, knaagdieren en vogels die bang voor vuurwerk zijn?

Wat is vuurwerk?

Vuurwerk is al ontzettend oud.  Vuurwerk werd gebruikt om geesten weg te jagen. Tegenwoordig wordt vuurwerk voor verschillende redenen gebruikt en één van de meest bekende is toch wel oud en nieuw. Klokslag twaalf gaan we allemaal naar buiten om vuurwerk af te steken en/of te kijken naar al die schitterende kleuren in de lucht. Dat niet iedereen blij is met deze jaarlijkse traditie, blijkt wel uit de reacties van veel dieren. Zij worden bang van het geknal en de vele felle lichten.

Honden en vuurwerk

[custom_frame_left shadow=”on”]201312vuurw01[/custom_frame_left]  [clear] Een sporadische knal op straat hoeft voor een evenwichtige hond geen probleem te zijn. Deze honden zullen even schrikken, net zoals wij, maar herstellen zich snel. Veel honden zijn echter door eerdere ervaringen zó bang geworden, dat ze vanaf het klinken van de eerste knal de hele maand december angstig en onrustig zijn.
Ze willen niet graag meer naar buiten, vertonen vluchtgedrag en staan continu onder spanning; onbereikbaar voor beloning of correctie. Veel bazen nemen zich eind december heilig voor om volgend jaar toch écht te proberen iets aan deze angst te doen, maar herinneren zich dit goede voornemen pas weer bij het klinken van de eerste knal. En dan is het voor sommige honden al te laat. Vuurwerkangst is wel degelijk aan te pakken, mits hier tijdig mee wordt begonnen.

Hoe ontstaat vuurwerkangst?
Sommige honden zijn van nature gevoeliger voor geluidsprikkels dan anderen. Waar de ene hond geen moment opkijkt van een omvallende prullenbak of harde geluiden op straat, herstelt de ander zich beduidend minder snel na schrik. Dit is moeilijk te beïnvloeden. Een goede socialisatie waarbij ook kennis wordt gemaakt met verschillende soorten geluid vormt de basis voor een stabiel, ‘knalproof’ karakter, maar hoeft niet in alle gevallen tot een ‘vuurwerkvaste’ hond te leiden. Het lastige van vuurwerkangst is dat het moeilijk is om een hond er op te trainen. Elf maanden van het jaar is er geen knal te horen, dus een pup die in januari geboren wordt zal pas na bijna een jaar geconfronteerd worden met knallen.

[custom_frame_right shadow=”on”]201312vuurw02[/custom_frame_right] [clear]

Ook goed gesocialiseerde honden kunnen vuurwerkangst ontwikkelen. Dit gebeurt vaak na een traumatische ervaring. Een roepend en tierend koppel bijvoorbeeld dat tijdens het wandelen plots rakelings voorbijvliegt of kinderen die ‘voor de grap’ met bommetjes gooien; honden kunnen hier zo van schrikken dat ze deze angst doortrekken naar iedere volgende knal. Dit gedrag is er meestal wel weer uit te trainen, maar dit kost tijd.

Angstig gedrag kan ook versterkt worden door de reactie van de eigenaar. Niet alleen honden zijn bang voor vuurwerk, veel bazen schrikken even hard van onverwachte knallen. Toch is het als baas van groot belang om je eigen angst niet over te brengen op je hond. Probeer buiten zo rustig en normaal mogelijk te reageren op geknal, of loop bij het zien van kinderen die bommetjes gooien in een rustig tempo de andere kant op. Ga in huis gewoon rustig door met hetgeen waar je mee bezig was en doe vooral alsof er niets bijzonders aan de hand is.

De reactie van de baas…

[custom_frame_left shadow=”on”]201312vuurw03[/custom_frame_left]  [clear] Over het al dan niet steun bieden van een angstige hond bestaan verschillende opvattingen. Het is niet aan te raden om mee te gaan in de angst van je hond door overduidelijk te troosten en te proberen hem met man en macht, zachte stemmetjes, gebaartjes en koekjes tot kalmte te manen. Uw hond leert dan dat het bang zijn iets oplevert: aandacht.
Sommigen vinden je je angstige hond straal moet negeren en hem zelfs niet aan mag kijken. Dat is misschien iets teveel van het goede. Je mag als baas je hond gerust op een kalme, evenwichtige manier steun bieden. Hij mag best tegen je aan komen zitten of aan je voeten komen liggen maar jij blijft rustig je ding doen. Misschien lukt het je wel hem af te leiden door wat oefeningetjes te doen, maar probeer niet geforceerd tot afleiding te komen, zorg altijd dat de situatie rustig en ontspannen blijft. Door hem te laten zien dat jijzelf in ieder geval niet bang bent en hij op jou kan vertrouwen zal hij zelf ook rustiger worden.

Wat is er aan vuurwerkangst te doen?

  • Cursus
    Zoals gezegd is het lastig om gericht op vuurwerkangst te trainen omdat het zo sporadisch voorkomt in het dagelijks leven. Er zijn cursussen die je als baas leren hoe je het beste kunt reageren op een angstige hond.
    Er zijn ook cursussen die uw hond van pup af aan leren om te gaan met harde, onverwachte geluiden zoals rammelende containers, sissende vrachtwagens, getoeter of knetterende brommers.
  • Creëer een veilige haven
    Wanneer de hond een plek heeft waar hij zich terugtrekt, dan kan je de angst nog verder verminderen door te zorgen dat de hond zich hier nog veiliger voelt. Zorg ervoor dat de intensiteit van de prikkel (vuurwerk, harde geluiden) zoveel mogelijk verminderd wordt door de plaats donker te maken met dekens. Geef hem een kledingstuk met jouw geur en zorg ervoor dat de hond de plek makkelijk kan verlaten als hij dit wil. Leg eventueel dekens op de grond zodat de hond zich hierin kan verstoppen en doe de gordijnen dicht en het licht en de muziek aan om het geluid te camoufleren.
    Om het gevoel van veiligheid nog verder te vergroten kan je een Adaptil verdamper in het stopcontact vlak bij de veilige plek steken. De geruststellende feromonen die deze verdamper verspreidt zorgen ervoor dat de schrikreactie wordt verminderd en de angstreactie minder hevig zal zijn.
  • Trainen met vuurwerkgeluiden
    Het beste is om de hond zo te gaan trainen dat hij vuurwerk leuk vindt. Hiervoor kan je het beste minimaal 2 maanden van te voren beginnen.
    Zeer belangrijk om te realiseren is dat we niet de hond gaan laten wennen aan vuurwerk, maar dat we de hond gaan ‘herconditioneren’ op vuurwerk.
    Dit houdt in dat we een nieuwe betekenis gaan geven aan vuurwerk. Vuurwerk betekent spelen en is dus leuk.
    Er bestaan hiervoor cd’s met vuurwerkgeluiden.
  • Ondersteuning met medicatie
    Diepgewortelde vuurwerkangst is met geen pil of poeder weg te nemen, dat is een illusie. Wél kunnen angstige dieren met rustgevende middelen ondersteund worden en ook kunnen deze middelen worden ingezet ter ondersteuning bij de training om over de angst heen te komen.
    Voor het beste resultaat is het aan te raden om nog vóór de eerste knallen klinken te beginnen en dit te combineren met gedragstherapie.
    Enkele voorbeelden van ondersteunende medicatie:
    *    Adaptil is een synthetisch feromoon dat rustgevend is voor de hond, onder de vorm van een halsband , spray of een verdamper.
    *    Zylkene is een natuurlijk voedingssupplement dat kan ondersteunen bij stress.
    *    Anti-stresstabletten: Aanvullend mineraalvoeder op basis van L-tryptofaan

Op de avond zelf
Zorg ervoor dat je op Oudejaarsavond de ramen en deuren goed dicht houdt en doe de gordijnen dicht. Het helpt de meeste honden niet om te zien waar het geknal door veroorzaakt wordt, die vinden dit alleen maar extra eng. Je kan een muziekje aanzetten om het geluid enigszins te verdoezelen. Laat je hond in ieder geval niet alleen en laat hem een paar uur voor de jaarwisseling aangelijnd uit. Zorg ook dat hij niet de deur uit kan glippen als deze rond de jaarwisseling even open staat.

Als je met oud op nieuw niet thuis kan zijn
Zeker als je met oud op nieuw niet thuis kan zijn is medicatie in combinatie met een goede voorbereiding een heel goed plan. Je kan je hond zijn plekje geven in een kamer waar de knallen het minst goed hoorbaar zijn, bijvoorbeeld de badkamer.

[custom_frame_center shadow=”on”]201312vuurw04[/custom_frame_center] [clear]

Katten tijdens vuurwerk

[custom_frame_left shadow=”on”]201312vuurw05[/custom_frame_left]  [clear] Bij veel huiskatten is het moeilijk om het angstige gedrag op te merken. Toch zijn ook katten in het algemeen erg bang voor vuurwerk. Veel katten verdwijnen dan ook tijdens oud en nieuw. Zorg er daarom voor dat je je kat binnen zijn tijdens de jaarwisseling. Het kan ook verstandig zijn de katten binnen te houden nog voordat oud en nieuw begint. Zo kunnen ze ook niet schrikken van vuurwerk dat al eerder wordt aangestoken en kunnen er geen nare ongelukken gebeuren

Net als bij honden is het verstandig om tijdens het vuurwerk de radio of televisie aan te laten staan. Zorg er goed voor dat deuren en ramen gesloten zijn en dat de kat niet bepaalde ruimtes in kan waar ze last kan hebben van het geluid. Eventueel kun je de deurklinken omhoog zetten zodat het dier niet kan springen en de deuren opent.

Hulpmiddelen

  • Feliwayspray of -verdamper is een synthetisch feromoon dat rustgevend is voor de kat, onder de vorm van een spray of een verdamper.
  • Zylkene is een natuurlijk voedingssupplement dat kan ondersteunen bij stress.
  • Kalmivet is een kalmeringstabletje dat versuffend werkt.
  • Royal Canin Calm dieet is een complete voeding met de unieke combinatie van alfa-casozepine en L-tryptofaan, die beide de symptomen van stress bij de kat (en kleine hond) verminderen zonder enige bijwerking.

Vuurwerk en paarden

[custom_frame_right shadow=”on”]201312vuurw06[/custom_frame_right]  [clear] Let er bij paarden op dat ze tijdens oud en nieuw zichzelf niet kunnen verwonden in de stal. Het is ook belangrijk om licht te laten branden, zodat de paarden niet schrikken van het flitsende licht van het vuurwerk. Het kan ook handig zijn om muziek aan te zetten, zodat de knallen van het vuurwerk minder snel opvallen bij het paard. Indien nodig kun je kiezen voor kalmerende medicijnen die enkele uren kunnen werken.

Knaagdieren en vuurwerk

Vooral knaagdieren die een buitenhok hebben, zoals bijvoorbeeld konijnen en cavia’s, kunnen veel hinder hebben met het vuurwerk dat tijdens oud en nieuw wordt afgestoken. Zorg er daarom altijd voor dat er op geen enkele manier vuurwerk in het hok kan komen. Regel ook plekjes waar de dieren kunnen schuilen en veilig weg kunnen kruipen als ze bang worden. Het is ook verstandig om te zorgen dat de dieren de ren tijdelijk niet in kunnen en dus vooral in het nachthok blijven.

[custom_frame_center shadow=”on”]201312vuurw07[/custom_frame_center] [clear]

Ook knaagdieren die binnen zitten kunnen last hebben van het vuurwerk. Net zoals bij andere huisdieren is het dan verstandig om de gordijnen dicht te houden en muziek aan te zetten.

Vogels en vuurwerk

Vogels worden in het algemeen rustiger wanneer je een doek of deken over de kooi hangt. Dit houdt ook wat geluid tegen. Eventueel kun je vogels ook in een donkere ruimte zetten waar weinig van het vuurwerk te horen is.

[divider_top]