Chronische nierinsufficiëntie (CNI) of chronisch nierfalen is een aandoening die bij veel katten voorkomt. Meestal treft deze ziekte eerder oudere katten, hoewel het bij jonge dieren ook kan. Het aantal gevallen neemt toe vanaf een leeftijd van 7 jaar.
CNI is een progressief proces dat geleidelijk aan voortschrijdt en erger wordt. Het is dus belangrijk om CNI in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen.
Met behulp van onderstaande vragen wordt deze aandoening stap voor stap uitgelegd.
Wat is de functie van de nier?
De nieren hebben uiteenlopende functies:
- Schadelijke afvalstoffen uit het bloed filteren waardoor urine wordt gevormd. De urine wordt daarenboven geconcentreerd zodat het vrijgekomen vocht door het lichaam terug opgenomen kan worden. Dit voorkomt uitdroging.
- Regelen van de water- en mineralenbalans in het lichaam. Mineralen zijn nodig voor de normale werking van de lichaamscellen.
- (Mineralen: natrium, kalium, calcium, magnesium, chloride, fosfaat, koper, fluoride, jodium, ijzer, selenium en zink).
- Productie van erytropoëtine of EPO, een hormoon dat het beenmerg aanzet om rode bloedcellen te produceren.
- Regelen van de bloeddruk en de elektrolytenbalans.
(Elektrolyten: helpen het lichaam bij het regelen van de zenuw- en spierfunctie en het zuur-basenevenwicht. Daarnaast helpen elektrolyten het lichaam een normaal volume te handhaven in de verschillende vloeistof bevattende reservoirs (compartimenten). Sommige mineralen zijn belangrijk als elektrolyten.)
Onderstaande figuur toont een doorsnede aan van een normale nier.
[custom_frame_left shadow=”on”]
[/custom_frame_left] [clear]
Wat is de oorzaak van CNI ?
Chronische nierinsufficiëntie (CNI) ontstaat wanneer het nierweefsel onomkeerbaar wordt beschadigd.
In de meeste gevallen is de oorzaak onbekend.
Toch zijn er enkele typische oorzaken aanwezig die deze aandoening kunnen veroorzaken:
- Giftige producten voor de nier (bv. bepaalde medicatie,bloemen, zware metalen,..)
- Niertumoren
- Erfelijke nieraandoeningen, waaronder het Polycystic Kidney Disease (PKD): vorming van cysten in het nierweefsel. De cysten nemen in aantal en in omvang toe. Ze drukken langzaam maar zeker het nierweefsel weg totdat het punt wordt bereikt waarop de nieren hun normale functies helemaal niet meer kunnen vervullen. Deze ziekte komt eerder voor bij Perzen en Exotics. Screening op deze ziekte gebeurt oa ook bij de Britse Korthaar
- Infecties: bacteriële infecties kunnen eventueel ontstaan ten gevolge van een blaasinfectie waardoor nierschade kan optreden
- Nierstenen: zorgen voor een obstructie van de urinewegen
- Amyloïdose: opstapeling van eiwit in de nieren. Vooral Abessijnen zijn daar gevoelig voor
- Idiopatisch: geen gekende oorzaak
Wat zijn de symptomen?
Nieren beschikken over een enorme functionele reservecapaciteit, waardoor het nierfalen pas duidelijk wordt in een later stadium. Pas als 75% van de nieren zijn aangetast, zal het dier ziek worden.
[custom_frame_right shadow=”on”]
[/custom_frame_right] Opvallende symptomen zijn overmatig drinken en plassen. Dit wordt veroorzaakt doordat de nier het vermogen verliest om de urine te concentreren. Het is dus van belang, zeker bij oudere dieren dit in de gaten te houden.
Andere symptomen, die ook bij andere aandoeningen voorkomen, zijn: verminderde eetlust, gewichtsverlies, sufheid, braken, diarree.
Bij klinisch onderzoek door de dierenarts wordt vaak ook een slechte vacht gezien, een stinkende mondgeur, bleke slijmvliezen, tekenen van uitdroging, mond- of tongzweren. Bij buikpalpatie kunnen kleine, onregelmatige nieren gevoeld worden.
Niet alle symptomen komen voor bij elke patiënt.
Complicaties zijn: stoornissen in de mineralenbalans, hoge bloeddruk en bloedarmoede.
Hoe kan men CNI vaststellen?
Aangezien de symptomen vaak niet specifiek zijn wordt de diagnose gesteld door middel van een bloedonderzoek.
Ureum en creatinine zijn de voornaamste bepalingen. Deze producten zijn afbraakproducten van eiwitten die het lichaam verlaten via de nier. Bij CNI is er een verhoogde concentratie van deze stoffen in het bloed aangezien de nier niet meer in staat is deze te verwijderen. Ureum en creatinine stijgen opvallend als 75% van de nieren zijn aangetast. Een vroege diagnose is hierdoor niet altijd even gemakkelijk.
Vaak wordt er tegelijk een urinestaaltje genomen om de concentratie van de urine te bepalen. Daling van de concentratie is het bewijs dat de nieren falen om de urine te concentreren.
Wat is de behandeling bij CNI?
Indien een specifieke oorzaak kan vastgesteld worden is het mogelijk een gerichte therapie op te stellen. Helaas is meestal geen oorzaak te vinden en is deze progressieve ziekte onomkeerbaar.
Vandaar dat men voor de behandeling 2 doeleinden voor ogen stelt:
- De patiënt zich beter laten voelen en de kwaliteit van leven verbeteren.
- De evolutie van het nierfalen zoveel mogelijk vertragen.
Een behandeling gebeurt door middel van vocht, voeding en eventueel medicatie.
Vocht
Veel katten met CNI drinken niet voldoende om het vele plassen te compenseren. Hierdoor drogen ze uit. We kunnen dit voorkomen door ervoor te zorgen dat er altijd vers water beschikbaar is. Wateropname kan gestimuleerd worden door ‘drinkfonteintjes’ of door meerdere drinkbakjes te plaatsen. Sommige patiënten kan men ondersteunen door een regelmatige intraveneuze of onderhuidse vochttoediening.
Voeding
[custom_frame_right shadow=”on”]
[/custom_frame_right] Een aangepast dieet is uiterst belangrijk. Deze voeding moet arm zijn aan eiwitten van lage kwaliteit en fosfor. Hierdoor ontstaan er minder afvalproducten en worden de nieren dus minder belast. Te weinig eiwitten kan dan weer gewichtsverlies veroorzaken, wat niet goed is voor de algemene gezondheid van het dier. Een speciaal ontwikkeld commercieel dieet wordt ter behandeling van CNI ten zeerste aangeraden. Gunstig bewezen voeder is Hill’s k/d. Dit dieet is ideaal, maar ETEN is nog belangrijker.
Medicatie
Medicamenteuze behandelingen zijn over het algemeen gericht tegen de specifieke complicaties van CNI zoals hoge bloeddruk en bloedarmoede.
Wat is de prognose van CNI?
Aangezien het een progressieve ziekte betreft waarbij meestal geen onderliggende oorzaak gevonden wordt is het van belang de ziekte op tijd te ontdekken. De ziekte volledig genezen is in de meeste gevallen uitgesloten, maar bij een vroege diagnose kan de levensduur verlengd worden.
Als je merkt dat je kat veel plast en drinkt, is een onderzoek bij de dierenarts aangeraden. Indien het dier al erg vermagerd is en niet meer eet, dan is het vooruitzicht niet gunstig.
Preventief is een aangepast seniorendieet vanaf 7 jaar met een regelmatige controle bij uw dierenarts aan te bevelen.